Mistrzowskie koncerty kameralne / Geneviève Strosser - NOSPR

„Czuję się jak w więzieniu. Po jednej stronie awangarda, po drugiej przeszłość, a ja chcę stąd uciec” – skarżył się György Ligeti studentom New England Conservatory w Bostonie, na jednym ze swoich wykładów w 1993 roku. Sytuacja była jeszcze bardziej skomplikowana, bo to awangarda odeszła w przeszłość, a Ligeti od ukończenia swojej jedynej opery Le Grand Macabre (1977) zmagał się z kryzysem egzystencjalnym. Nie chciał już tworzyć muzyki atonalnej. Nie chciał też, żeby przypięto mu łatkę dekadenta, eklektyka albo wielbiciela kiczu. Sonata na altówkę, komponowana w latach 1991-94, okazała się punktem zwrotnym w jego dorobku. Ligeti zrozumiał, że jedyną drogą ucieczki z estetycznego więzienia jest głęboko przemyślana synteza. Napisał ultranowoczesną sonatę barokową: w sześciu częściach, z odwołaniami do rozwiązań formalnych Frescobaldiego, pulsującą rytmami jazzu i wschodnioeuropejskiej muzyki tradycyjnej. Pianista Alfred Brendel powiedział kiedyś o muzyce Ligetiego, że do jej wykonania potrzeba co najmniej trzech rąk. Nic dziwnego, że Geneviève Strosser zestawiła ją z altówkową transkrypcją Partity BWV 1002 Bacha, którą Georges Enescu przyrównał z kolei do Himalajów sztuki wiolinistycznej.

Dorota Kozinska