NOSPR / Alsop / Kern / Piąta: symfonia nad symfoniami - NOSPR

Przed koncertem, o godz. 18.30, zapraszamy do sali kameralnej na spotkanie z red. Różą Światczyńską, która omówi wykonywane tego wieczoru utwory. Wejście na prelekcję jest bezpłatne, do uczestnictwa w prelekcji uprawnia okazanie karty abonamentowej lub biletu na koncert.

Ta symfonia to centrum naszego muzycznego uniwersum. To legenda, mit i arcydzieło. Niezależnie od tego, czy wierzymy w dotknięcie losu zaklętego w jego czterodźwiękowy motyw-symbol czy doświadczamy metafizycznego pukania do bram naszej egzystencji, czy też odbieramy tę symfonię w sferze czysto estetycznego doznania – zawsze oczekujemy jej z niecierpliwością i poczuciem uczestnictwa w dźwiękowym misterium. Prób rozszyfrowania fenomenu recepcji Symfonii c-moll Beethovena jest multum, ale bez wątpienia siła dzieła tkwi w monolitycznej jednoznaczności, jakiej przydaje mu spajający wszystkie części motyw. Być może w dzisiejszym świecie postprawdy, postpolityki i postfaktu bardziej niż kiedykolwiek potrzebujemy tego wspaniałego zjednoczenia i univocitas Akwinaty, które oferuje nam Beethoven.  

Anton Schindler, biograf Beethovena, opisywał V Symfonię jako wyraz walki z przeciwnościami losu, co znajduje odzwierciedlenie w słowach samego kompozytora: „Schwerer das Schicksal bei der Kehle; es soll mich nicht beugen und zermalmen” (Chwycę los za gardło; nie pozwolę, aby mnie złamał i zmiażdżył). Echo zmagań z tragicznym losem odzywa się we współczesnym dziele Iryny Aleksiychuk Go where the wind takes you noszącym podtytuł „po lekturze poezji Oleny Stepanenko”, ukraińskiej poetki, która wraz ze swoim synem przeżyła zniszczenie Buczy przez rosyjską armię. Utwór wykorzystuje deklamację poetycką jako integralną część dramaturgicznej narracji, tworząc emocjonalną i formalną symbiozę słowa i muzyki. Został dedykowany ukraińskim kobietom, które „mimo wszystkich okropności wojny przeciwko Ukrainie nie tracą Odwagi, Nadziei i Wiary”. To manifest solidarności i otuchy w obliczu wojennej tragedii. Trudno o bardziej nośny współcześnie kontekst dla Piątej Beethovena. Kompozycja powstała na zamówienie Classical Movements dla Taki Alsop Conducting Fellowship w ramach programu Eric Daniel Helms New Music w 2023 roku.  

Koncert Griega to w swoim gatunku także niepodrabialny symbol w narodowo-romantycznym nurcie kompozytorskim. Mimo że niezwiązany jest bezpośrednio z żadną programową treścią, nosi w sobie czytelne przesłanie o narodowej tożsamości. Trzecia część wyraźnie nawiązuje do norweskich tańców ludowych, szczególnie do halling, co stanowi swoistą paralelę do dzieła Aleksiychuk wykorzystującego ukraińską poezję jako źródło inspiracji. Z drugiej strony Grieg wykorzystuje w formie koncertu zasady rozwoju tematycznego charakterystyczne dla symfonii, do tego zaś spaja całość czterodźwiękowym inicjalnym motywem: a-a-gis-e. 

Andrzej Sułek 

Czas trwania koncertu (łącznie z przerwą): ok. 100 minut

Wszystko, co musisz wiedzieć przed wizytą w NOSPR – wskazówki dla uczestników wydarzeń.

Prosimy o zapoznanie się z informacjami dotyczącymi parkingów w Strefie Kultury – ważne informacje o parkingach