Aktualność - NOSPR

Wczoraj odszedł jeden z największych dyrygentów XX wieku, Jan Krenz. Był jedną z kluczowych osób w historii Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. To właśnie w Katowicach nabrała tempa jego błyskotliwa, trwająca blisko 75 lat, światowa kariera. 

Do ówczesnej Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia trafił w 1949 roku jako asystent Grzegorza Fitelberga. Legendarny założyciel orkiestry bardzo szybko rozpoznał potencjał i skalę jego talentu — nie tylko dyrygenckiego, ale również kompozytorskiego. Jeszcze jako asystent Krenz miał okazje prowadzić WOSPR podczas prawykonania swojego Tańca symfonicznego na Festiwalu Muzyki Polskiej w Warszawie w 1951 roku. 

Po śmierci Grzegorza Fitelberga w 1953 roku, Jan Krenz objął stanowisko dyrektora i dyrygenta WOSPR, mając zaledwie 27 lat. Do dziś pozostaje najmłodszym dyrektorem w historii NOSPR. Jego kierownictwo to czas międzynarodowych tras koncertowych, które umocniły światową renomę orkiestry. Wspólnie z Jerzym Katlewiczem zrealizowali najdłuższe w dziejach wszystkich polskich zespołów muzycznych tournée. Trasa trwała ponad 3 miesiące, obejmowała ZSRR, Mongolię, Chiny, Japonię, Nową Zelandię i Australię i liczyła 55 koncertów. 

Przez całe życie Jan Krenz intensywnie promował polską muzykę najnowszą. Stojąc na czele WOSPR, dokonał światowych prawykonań ponad 60 utworów, wśród których były m.in.: Muzyka żałobna Witolda Lutosławskiego, Scontri Henryka Mikołaja Góreckiego, Wariacje symfoniczne Grażyny Bacewicz, a także dzieła Krzysztofa Pendereckiego, Bolesława Szabelskiego, Wojciecha Kilara, Romana Palestra, Bogusława Schaeffera oraz liczne własne kompozycje. Ważnym aspektem współpracy z WOSPR były również nagrania archiwalne i płytowe, wśród których szczególne miejsce zajmowały nagrania muzyki polskiej. Do dziś jego interpretacje wielu utworów są uznawane za wzorcowe. 

„Życie wkładało mi w rękę batutę, a ja chciałem pisać” – wielokrotnie przyznawał Jan Krenz. Wcześniej debiutował jako kompozytor, niż jako dyrygent. Dopiero w latach 80., wzorem Gustava Mahlera, podzielił swój kalendarz na dwie części — przez 7 miesięcy dyrygował, a 5 miesięcy poświęcał wyłącznie komponowaniu. Tworzył muzykę symfoniczną, kameralną oraz filmową. Przez wielu do dziś pamiętany jest jako autor muzyki do filmów Andrzeja Wajdy i Andrzeja Munka. 

Po ustąpieniu z funkcji dyrektora WOSPR w 1968 roku Jan Krenz kierował m.in. Orkiestrą Radia Duńskiego w Kopenhadze, Nippon Symphony Orchestra w Tokio, był również dyrektorem muzycznym miasta Bonn. Gościnnie prowadził wszystkie najważniejsze orkiestry świata, m.in. Berliner Philharmoniker, Staatskapelle Dresden, Tonnhalle w Zurychu, Orchestra della Scala w Mediolanie, Royal Concertgebouw w Amsterdamie, a także liczne orkiestry brytyjskie i amerykańskie. 

Jako dyrygent gościnny regularnie powracał do Katowic, często dyrygując wykonaniami własnych utworów. 4 października 1996 roku otrzymał tytuł Honorowego Dyrygenta NOSPR. Po raz ostatni stanął na czele NOSPR w czerwcu 2011 roku.

Jan Krenz był niezwykle wszechstronnym i charyzmatycznym artystą. Należał do tej niewielkiej grupy najwybitniejszych, którzy stworzyli podwaliny polskiego życia muzycznego po II wojnie światowej. Jego odejście kończy jeden z najważniejszych rozdziałów w historii NOSPR.